وبلاگ

یکی از مباحث مهم بسیاری از محافل علمی جهان اقلیم و تغییر آن به عنوان یک وضعیت برگشت – ناپذیر است که چند دهه اخیر کانون توجه اکثر محققین رشته های علمی است. به هم خوردن اندکی از تعادل اقلیم جهان موجب شده متوسط درجه حرارت کره زمین تمایل به روند افزایش را نشان دهد  (IPCC 2001a) به طوریکه، هیأت بین الدول تغییر اقلیم در سال 2001 گزارش داد که اقلیم در حال تغییر و گرمایش جهانی در حال وقوع است  (دراکوپ و ویکنا، 2005). این پدیده به علت افزایش  غلظت گازهای گلخانهای در اتمسفر میباشد (دتینگر و همکاران، 2004). بسیاری از بلایای طبیعی به طور مستقیم و غیر مستقیم در ارتباط با تغییر اقلیم قابل توجیه هستند. بطوریکه، بر اساس نتایج حاصل از مطالعات تغییر اقلیم در حوضه دریای مدیترانه وجود رابطه بین کاهش دما و بارش و کمبود آب و افزایش خطر آتش سوزی جنگلهای منطقه به اثبات رسیده است (پاینل و همکاران، 1998). به طور کلی دو روش آماری پارامتریک و ناپارامتریک به منظور بررسی وجود یا عدم وجود روند و تحلیل سریهای زمانی و تغییر اقلیم ارائه میگردد که روشهای ناپارامتریک کاربرد نسبتاً وسیعتر و چشمگیرتری دارند (تاکیوچی و ایشیداری، 2003). روشهای پارامتریک عمدتاً بر اساس یک رابطه رگراسیونی بین سری دادهها با زمان استیودنت ازجمله متداولترین روشهای ناپارامتریک است. اما برای سریهایی که t استوار است. آزمون توزیع آماری خاصی بر آنها قابل برازش

 نیست و چولگی یا کشیدگی زیادی دارند استفاده از روشهای ناپارامتری مناسبتر می‎باشد (بیهرات و مهمتیک، 2003).

روند دما و بارش در سرتاسر جهان یکسو نیست. تغییرات اقلیم الزاماً به معنی تغییر توأمان بارش و دما نمی‎باشد (کلارك، 2003). از طرفی، اثبات وجود روند معنی دار در یک سری زمانی بارندگی به تنهایی نمیتواند دلیل قاطعی بر وقوع تغییر اقلیم در یک منطقه باشد بلکه فرض رخداد آن را تقویت                 می نماید (سیرانو و همکا

تنوع وسختی شرایط اقلیمی ایران ساختمان سازی را همواره با مشکلاتی مواجه ساخته است شدت و تنوع عناصر آب و هوایی از یک طرف برای انسان نامطلوب بوده  واز طرف دیگر نقش مهمی در فرسایش مصالح ساختمانی دارد بنابراین ساختمان باید به نوعی طراحی و از مصالحی ساخته شود که در دسترس و قابل اجرا بوده  و از دوام کافی بر خوردار باشد ضمن اینکه شرایط دشوار اقلیمی را تا حدامکان تعدیل کند. دستیابی به اصول و مقررات انتخاب و کاربرد مصالح طرح و اجرای جزییات ساختمان و روش نگهداری بنا به گونه ای که آسایش انسان در داخل ساختمان فراهم شود گام  موثری به سوی ساختمان سازی منطقی و همساز با اقلیم در سطح کشور خواهد بود در واقع آنچه که یک بنا را بوجود می آورد در حقیقت نیازها، ارتباطها و عملکردهای مختلف یک بناست و آنچه که به آن واقعیت میبخشد و به طرح یک بنا شخصیت میدهد علم و هنر معماری است که در قالب طراحی معماری با اصولی منطقی و روابطی درست وحساب شده برای تجسمی زیبا و

 هنرمندانه خلق و ارائه می شود.

نگاهی به تاریخ زیست در روی كره زمین حاكی از این است كه بشر همواره در معرض انواع بلایای طبیعی بوده است. بخشی از این بلایا مربوط به عوامل و نوسانات اقلیمی می باشدف مانند خشكسالی ها كه در زمان های قدیم مختلف رخ داده و اثرات مهلكی بر جای گذاشته است.

آب، كه ركن اساسی توسعه پایدار است، مایه حیات بشری بوده و همانند بسیاری از نعمت های الهی ماهیت دوگانه خیر و شر در آن نهفته است. آب از طرفی عامل ایجاد سیل و در پی آن خرابی و خسارات مالی و جانی فراوانی می شود و از طرف دیگر كمبود آن (خشكسالی) باعث نابودی و تغییر اساسی در اكوسیستم ها می شود. توجه به مسئله پیشگیری و كاهش پیامدهای خشكسالی در توسعه مناطق، نیازمند برنامه ریزی و اجرای اقدامات پیشگیرانه است كه خود مستلزم بكارگیری دانش كافی در پیش بینی خشكسالی است.

خشكسالی به عنوان یكی از پدیده های محیطی شناخته شده و در واقع بخش جدایی ناپذیری از تغییرات اقلیمی است كه می تواند در هر منطقه جغرافیایی حادث شود و تأثیرات عمده ای بر آن منطقه بگذارد. این پدیده به لحاظ گستردگی، شدت، مدت و میزان آسیب رسانی به بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی، یكی از بزرگترین بلایای طبیعی محسوب می گردد كه سالانه در سراسر دنیا میلیاردها دلار خسارت را به بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی جوامع، به ویژه بخش كشاورزی وارد می كند.

از آنجائی كه كشور ما در سال های اخیر با خشكسالی مواجه بوده است، لذا تحقیقات در خصوص پایش همزمان و دقیق شرایط پویای خشكسالی جهت كاهش اثرات مخرب این بلایای اقلیمی حائز اهمیت است. در مطالعات پایش خشكسالی، به عبارتی ارزیابی ساده از سه ویژگی خشكسالی یعنی شدت، تداوم، گستردگی مكانی و همچنین مقایسه خشكسالی از منطقه ای به منطقه دیگر در زمان های مختلف نیاز به كاربرد نمایه ای خشكسالی می باشد. نمایه های مختلفی جهت پایش خشكسالی توسط محققین ارائه شده است (جوانمرد و همكاران، 1387).

خشكسالی یك پدیده­ی خزنده و تكرار شونده در اقلیم­های مختلف است و اثرات آن صرفاً به نواحی خشك و نیمه خشك محدود نمی­شود و می­تواند در نواحی با بارش بالا و در هر فصل سال رخ دهد. خشكسالی یكی از بلایای طبیعی است كه در مقایسه با سایر بلایا، از نقطه نظر میزان، شدت، طول مدت واقعه، گسترش منطقه، تلفات جانی، خسارت های اقتصادی و اثرات بلندمدت، از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده و در دهه­های اخیر از میان حوادث طبیعی كه زندگی انسان را بر روی كره خاكی تحت تاثیر قرارداده فراوانی بیشتری داشته است. آثار خشكسالی به ویژه در سال­های اخیر علاوه بر محصولات كشاورزی، تولیدات دامی و مراتع بر مهاجرت، بروز آفات و بیماری­ها، كمبود آب­های سطحی  و برداشت بیش از حد آب­های زیرزمینی نیز تاثیر بسزایی داشته تا جایی كه در برخی مناطق باعث شوری آب و خاك شده است.

اهمیت تولیدات محصولات زراعی در استان­های كردستان و كرمانشاه به اندازه­ای است كه بالاترین سطح برداشت گندم دیم كشور در این مناطق به ثبت رسیده است و اقتصاد 39 درصد مردم آن بر پایه كشاورزی خصوصاً محصولات دیم از جمله گندم می­باشد. در شرایط نرمال این مناطق از بارندگی مناسبی برخوردار می­باشندو به تبع آن، عملكرد و میزان تولید محصولات دیم در این استان­ها از رتبه بالایی برخوردار است.در سال­های وقوع خشكسالی یا با بارندگی با توزیع نامناسب، خسارات زیادی به محصولات دیم و جمعیت شاغل بخش كشاورزی وارد می­شود. اثرات خشكسالی شدید در این مناطق در دهه­های اخیر از جمله در سال 87-1386 دیده شده است.

در این تحقیق سعی بر آن شده است كه سال­های خشكسالی را با توجه به شاخص­های خشكسالی بدست آورده و آن­ را با عملكرد محصولات دیم خصوصاً گندم دیم مطابقت داد. امیداست با این پژوهش بتوان تهمیدات لازم برای مقابله با این پدیده طبیعی كه در بعضی از سال­ها گریبان­گیر این مناطق می­شود را فراهم نمود و از خسارات آن ك

کشاورزی یک بخش اقتصادی فعال است و جایگاه ویژه ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ها دارد. آب و هوا یکی از مهمترین عواملی است که در طول تاریخ مورد توجه بشر بوده است و کمتر کشاورزی است که در طول روز با یک یا چند عامل  هواشناسی برخورد نداشته باشد در کشور ما به خاطر محدودیت شدید بارندگی، وجود گرمای طاقت فرسا در تابستان و سرماهای شدید در زمستان، آب و هوا نقش ویژه ای در موفقیت کشاورزی ایفا می کند و میزان تولید محصولات کشاورزی همبستگی بالایی با نزولات جوی و مناسب بودن شرایط آب و هوایی در هر سال دارد ( موسوی بایگی، 1388، ص13).

یكی از مهمترین عوامل مؤثر در انتخاب مناطق مناسب برای كشت سویا، توجه به عناصر اقلیمی و به خصوص نیازهای حرارتی این گیاه 

 می‌باشد. امروزه نقش اقلیم در بخش كشاورزی، از طریق توزیع جغرافیایی محصول بر اساس شرایط اقلیمی، جهت پیشگیری از آسیب های احتمالی بروز سرما و یخبندان، طوفان، خشكسالی و یا كاهش آب بر هیچ كس پوشیده نیست. خسارات ناشی از عناصر اقلیمی بر روی محصولات زراعی به دلیل عدم تناسب نوع محصول با شرایط محیطی، قابل توجه است. نمونة این گونه خسارت‎ها در نقاط مختلف جهان هر سال تكرار می‌شود. به طور مثال خسارت ناشی از سرمای دیررس بهاره و زودرس پاییزه در استان گیلان و شهرستان رضوانشهر در بعضی از سال‌ها قسمتی از محصول باغ‌های منطقه وبخش قابل توجهی از محصولات زراعی بویژه سویا را از بین می‌برد و میلیاردها ریال خسارت وارد می‌كند (اسدی، 1378). بنابراین تخصیص بهینه منابع انسانی، مادی و طبیعی با شناخت شرایط جوی و اقلیمی، جهت دستیابی به توسعه همه جانبه (پایدار) بیش از پیش آشكار می‌ گردد.

تفاوت‌های مكانی از نظر كشاورزی و تولید محصول، ضرورت انجام مطالعات اگروكلیماتولوژی (اقلیم كشاورزی) را آشكار می‌سازد. در حقیقت بدون فهم و درك اقلیم، هیچ منطقه و ناحیه كشاورزی، اقتصادی نخواهد بود. هر ناحیه دارای ویژگیهای مخصوص به خود می‌باشد كه با مناطق پست تر یا مرتفع‌تر متفاوت است. عوامل مذكور باعث شده كه، هر منطقه بر حسب ناهمگنی‌های فیزیكی (توپوگرافی، شیب، اقلیم) دارای مناطق زراعی مختلفی باشد. شهرستان رضوانشهر نیز به لحاظ تنوّع عوامل فیزیكی، كه ناشی از صور مختلف ناهمواریها، خاك، اقلیم و … از لحاظ مناسب بودن برای كشاورزی از منطقه‌ای به منطقه دیگر، بسیار متفاوت است. در این مطالعه مناطق مستعد كشت لوبیا، ماش و سویا به عنوان سه محصول مهم غذایی از طریق نیازهای حرارتی مشخص شده است.

لذا این تحقیق در نظر دارد با بررسی اقلیمی كشت سویا در شهرستان رضوانشهر این مشکل را برای کشاورزان حل نموده و بتواند گامی هرچند کوچک در اقتصاد کشور بردارد و براین اساس این پایان نامه را به پنج فصل زیر تقسیم نموده است.